Subject: Groningen vs. Friesland

dat is het verassende ook als je binnen komt. Je verwacht niet dat het zo n mooi engels stadion is.

@luuut:

Je typt het in ieder geval nait al te best mienjong ;-)

Doe begriepst my t'nminste.

haha, doe dat nou niet....:-P Het is niet goed voor je imago.

Als 'antigroninger' bedoel je?

Zou kunnen inderdaad....

Ik bedoel meer dat je zo ongeveer op het niveau Gronings typt als de meeste Polen hun verkiezingsspeech in het Engels typen....

Dat boeit me niet. Mijn Gronings komt tenminste over het Poolse Engels niet. Ik kan me trouwens ook niet herinneren dat er ook maar enige spellingsregels in het Gronings zijn.

haha, je gaat er nog gewoon tegenin ook....je wilt altijd gelijk krijgen he :-P

Maar je zou gelijk kunnen hebben, ik heb nooit Gronings geleerd :-), feit blijft wel dat jouw Gronings in ieder geval niet klopt :-P

Maar je zou gelijk kunnen hebben,

Danke, :P

:-)

Jawel, er zijn zeker spelregels voor het Gronings. Ook is er een Gronings woordenboek etc. :D

Pff...
Limburg boven! ^^

Dat geloof ik best. Hoe officieel zijn die spellingsregels? Net zoals normen en waarden ten opzichte van de wet, of meer?

Spellingsregels in het kort
De onderstaande spellingsregels geven een summiere opsomming. Bovendien is deze spelling een van de mogelijke: een door iedereen geaccepteerde standaardspelling is er niet.

Hoofdregel: schrijf de woorden zoals je ze uitspreekt;
Uitzondering: op de hoofdregel bestaan een heleboel uitzonderingen, zodat je kunt gaan twijfelen of er wel een hoofdregel is.

[bewerk] Werkwoorden en meervouden eindigend op -en
Deze worden in het Gronings volledig uitgeschreven:

Nederlands Gronings Uitspraak
kijken kieken kiekn
praten proaten proatn
paarden peerden peerdn


[bewerk] Open lettergrepen
Net als in het Nederlands heeft het Gronings geen klinkerverdubbeling bij werkwoorden met open lettergrepen:

Nederlands Gronings
lopen lopen (en dus geen loopen of loop'm)
duiken duken (geen duuken)


[bewerk] Oa of ao?
In het Gronings bestaat geen twijfel: altijd oa. Dus proaten (praten), kloagen (klagen) en knoal (kanaal).


[bewerk] Apostrof
Als er aan de rechterkant letters wegvallen, dan wordt de apostrof wel geschreven. Vallen er letters aan de linkerkant weg, dan wordt er geen apostrof geschreven:

Wel apostrof Geen apostrof
Nederlands De hond speelde met zijn bal. Ik zag een hond.
Gronings d'Hond speulde mit zien bale. k Zag n hond.

Dus 't en 'n in het Nederlands wordt t en n in het Gronings. In een enkel geval wordt de letter aan het woord vastgeplakt: soavends, smörgens, smiddags ('s avonds, 's morgens, 's middags).


[bewerk] u of ö
In de Groningse taal zijn menige woorden waarbij de schrijfwijze zo wel met een -u kan als met een -ö. Een goed voorbeeld hiervoor is het woord voor Groningen, Grunnen. Dit wordt in een groot gedeelte van Groningen als Grunnen geschreven, maar in Oost-Groningen zal het eerder als Grönnen gespeld worden. Beide vormen worden juist bevonden.


[bewerk] Trema
In het Gronings valt de Nederlandse trema weg en wordt niet vervangen. Als er een woord staat als Itoalie, weet de Groninger dat hij of zij het uit moet spreken als Itoalië.


[bewerk] Voorzetsels
Een vaak gebruikte maar niet officieel erkende regel in het Gronings is, dat na een voorzetsel heel vaak geen bepaald lidwoord wordt gebruikt.

Op schoul
Ien hoes
Aan boom
Op toafel
Ien schuur
Noar maarkt
Voorbeeld: Wie goan noar Stad tou/toe - Wij gaan naar de stad Groningen

'noar' betekent naar en is een voorzetsel. Het lidwoord ("de" van "de Stad") wordt niet gebruikt.


[bewerk] Woorden op -ig en -lijk
Woorden die in het Nederlands eindigen op -ig, eindigen in het Gronings op -eg: misteg (mistig). Woorden die eindigen op -lijk, schrijft men in het Gronings als -liek of -lek: achterliek (achterlijk). Hier wordt dus de hoofdregel gevolgd.


[bewerk] Voornaamwoorden
Nominatief Genitief Datief Accusatief
Ik Mienent Mie Mie
Doe Dienent Die Die
Hai Sienent Hom Hom
Wie Onzent Ons Ons
Joe/ie Joenent Joe Joe
Zai Heurent Heur Heur

[bewerk] Sch
In de meeste Groningse dialecten wordt de sch na een medeklinker uitgesproken als ß (=ss). Die medeklinker kan in het Gronings alleen maar de -r zijn. Dit kent het Nederlands ook bij woorden als Belgisch. Wanneer er een -e achterBelgisch komt, verandert de uitspraak van de -sch in -z.

Voorbeeld:

Schrijfwijze Uitspraak
ik schrief ik ssrief
ik scheuvel ik scheuvel
Belgische Belgize

[bewerk] Lidwoord
In het Gronings worden de twee lidwoorden de en (he)t gebruikt. Netzoals in het Nederlands is de voor mannelijke en vrouwlijke woorden en het voor onzijdige woorden. Het wordt vaak afgekort tot t.

Het lidwoord is een van de verschillen tussen het Noord -en Westgronings (Hoogelandsters, Westerkwartiers) en het Oost -en Zuidgronings (Oldambtsters, Veenkoloniaals). In het Zuidoosten wordt meestal het lidwoord gebruikt en in het Noordwesten meestal niet.

Voorbeeld:

Hoogelandsters: Kraant vaalt op mat.

Veenkoloniaals: De kraande vaalt op de madde.

Nederlands: De krant valt op de mat.

[bewerk] Werkwoordvervoegingen
Qua uitspraak zit er geen verschil tussen hebben en hemmen of wezen en weden. Bij het schrijven kan men kiezen tussen een fonetische spelling of een etymologische.

[bewerk] Hebben/hemmen (hebben)
Ik heb
Doe hest
Hai het
Zai(/Zie) het
Het/t het
Wie hebben/hemmen
Joe hebben/hemmen
Zai(/Zie) hebben/hemmen
Het verschil tussen zai en zie kan worden vergeleken met het Nederlands zij en ze. Daarbij wordt zai vertaald met zij en zie vertaald met ze.

[bewerk] Weden/wezen (zijn)
Ik bin
Doe bist
Hai is
Wie binnen
Joe binnen
Zai binnen
[bewerk] Tweevormige werkwoorden
In het Gronings hebben bepaalde werkwoordsvormen twee vervoegingen. Dit zie je bijvoorbeeld bij het werkwoord doun:

1) wie doun 2) wie dudden (wij doen)

Zo is dit ook bij het werkwoord wezen, maar dan in de verleden tijd:

Manier 1 Manier 2
ik was ik war
doe wast doe warst
hai was hai war
wie/joe/zai wazzen wie/joe/zai waren

Beide vormen worden door elkaar heen gebruikt, dus het is niet vanzelfsprekend dat iemand die ''ik was'' zegt, ook automatisch ''wie wazzen'' zegt.

[bewerk] Regelmatige werkwoorden
Ik STAM
Doe STAM + st
Hai STAM (mogelijk +t)
Wie STAM + en
Joe STAM + en
Zai STAM + en
[bewerk] Extra klinker
In tegenstelling tot het Nederlands, komt er alleen bij de ik-vorm een extra klinker in een werkwoord als "lopen". Soms wordt deze extra klinker ook wel weggelaten. Dus wordt de vervoeging van lopen:

ik lo(o)p
doe lopst
hai lop(t)
wie lopen
joe lopen
zie lopen
Bij lastige werkwoorden als wonen en hopen wordt er bij de enkelvoudige vormen ook een extra klinker toegevoegd.

[bewerk] Werkwoorden met verleden en voltooide tijden
Infinitief Verleden tijd Voltooide tijd Infinitief (NL)
Wezen Waren/ Wazzen Wèst wezen Zijn
Hebben Harren Had hebben Hebben
Zuiken Zochten Zöcht hebben Zoeken
Doun/ dudden Deden Doan hebben Doen
Goan Gong Goan wezen Gaan
Zain/ zuggen Zagen Zain hebben Zien

[bewerk] Een aantal Groningse woorden
Gronings Nederlands
Aangoal Voortdurend
Aine Iemand
Akkenail Dakkapel
Beune Zolder
Boksem Broek
Bolle Stier
Boudel Boel
Bozzum Schoorsteenmantel
Dammit Zometeen
Edik Azijn
Eelsk Verwaand/ Aanstellerig
Elkenain Iedereen
Gounend Een aantal (mensen)
Hounder, Tude Kip
Hupzelen Bretels
Jeuzeln Zeuren/janken
Jirre Vies water
Klaaien Morsen
Kloede Klont, Dik persoon
Koare Kruiwagen
Kopstubber Ragebol
Kribben Ruzie maken
Krudoorns Aalbessen
Leeg Laag
Liepen Huilen (zn)
Loug Dorp
Lutje Klein
Mishottjen Mislukken
Mous Boerenkool
Mug Vlieg
Neefie Mug
Opoe Oma
Poeppetoon Tuinbonen
Puut (plastic) Zak
Plof(fiets) Brommer
Schraaien Huilen (ww)
Siepel Ui
Slaif Soeplepel
Slik Snoep
Slim Erg
Smok Zoen
Stoer Moeilijk
Steekruif Koolraap
Riepe Stoep
Raaive Gereedschap
Verlet hebben van Nodig hebben
Vernaggeln Vernielen
Wicht Meisje
Wied Ver
Zedel Folder

Een aantal dingen zijn nieuw voor mij. Nog even iets over het woordenlijstje:

Bozzum Schoorsteenmantel Mijn moeder zegt altijd 'scho(r/t)stoainmannel'.
Poeppetoon Tuinbonen Ik kan mij niet herinneren dat mijn opa dat ooit gezegd heeft en soms waren we wel dagen met tuinbonen in de weer.

Zowel Groningen en Friesland zou moeten worden afgestoten van Nederland :-P